Maarten Camps, directeur generaal van het ministerie van Economische Zaken, is een voorstander van een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Een proef met een opt-out verzekering zou de inkomensgrens voor zo’n verzekering moeten bepalen. Camps stelt dit in zijn nieuwjaarsartikel in economenblad Economisch Statistische Berichten (ESB).
In het artikel wijst Camps op de ongelijke behandeling van werknemers, die sociale premies moeten betalen en daar inkomenszekerheid voor terugkrijgen, en zzp’ers die deze plicht niet hebben. “Deze binaire opzet maakt dat twee groepen suboptimaal worden bediend . Enerzijds de afhankelijke zelfstandigen: zelfstandigen die behoefte hebben aan afdekking van risico’s, maar dit in volledige vrijheid onvoldoende weten te organiseren. Anderzijds de zelfredzame werknemers: werknemers die baat zouden hebben bij meer keuzevrijheid om de verzekeringen die zij afnemen beter aan te laten sluiten op hun persoonlijke omstandigheden en voorkeuren, mede gezien hun risicodraagkracht.”
Gevolg is een patstelling
De moeilijkheid om dit verschil te overbruggen schuilt volgens Camps in het feit dat niet duidelijk is welke werkenden afhankelijk zijn en welke juist zelfredzaam. Deze vraag krijgt vooral aandacht bij de zelfstandigen. “Sommigen stellen voor om simpelweg alle zelfstandigen te verplichten zich te verzekeren. Anderen vinden dat veel te ver gaan. Het gevolg is een patstelling. Die patstelling zou doorbroken kunnen worden door, al lerend, beter inzicht te krijgen in hoe afhankelijke zelfstandigen kunnen worden herkend. Maar dan moeten we wel durven te experimenteren.”
Geschikte inkomensgrens
Concreet denkt de topambtenaar aan een proef voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering. In deze proef zijn zelfstandigen verzekerd voor arbeidsongeschiktheid met een opt-out – ze kunnen dus van de verzekering afzien. “Mogelijk ontstaat er rond een bepaald inkomensniveau een onderscheid tussen zelfstandigen die wel en zij die niet voor de opt-out kiezen. Dat zou dan een geschikte inkomensgrens kunnen zijn voor de introductie van een verplichte verzekering voor zelfstandigen. Maar de conclusie van het experiment kan ook zijn dat de automatische verzekering met opt-out gehandhaafd wordt voor alle inkomensgroepen. Uiteraard is dit ook afhankelijk van de gewenste vorm van solidariteit.
Ook voor werknemers
Op termijn biedt deze aanpak volgens Camps ook kansen om een stap verder te gaan. “Want als we verzekeringen beter kunnen laten aansluiten bij de persoonlijke omstandigheden en voorkeuren van zelfstandigen, dan moet het ook mogelijk zijn om hetzelfde te realiseren bij werknemers. Daarbij zouden we dan de ervaring die is opgedaan met dit experiment kunnen gebruiken. Op den duur zou zo de kloof tussen werknemers en zelfstandigen kunnen worden verkleind.”
Zelfde pleidooi van Walta
De onderverzekering bij zelfstandigen is al langer een thema binnen en buiten de politiek. Bernardo Walta, commercieel directeur bij De Goudse Verzekeringen hield onlangs ook een pleidooi op amweb voor een verplichte AOV voor zzp’ers.