Minister Plasterk (Wonen) deelt de zorgen van het Financieel Stabiliteitscomité over de toename van het aantal woningaankopen zonder financieringsvoorbehoud of bouwtechnische keuring. Hij schrijft dit in antwoord op Kamervragen over deze kwestie. Plasterk stelt het zeer onwenselijk te vinden als kopers onder druk hun krabbel zetten en kondigt een onderzoek en mogelijke vervolgstappen aan.
Plasterk bezorgd over kopen zonder voorbehoud
In de Kamerbrief, die hij mede namens collega-minister Dijsselbloem (Financiën) aan de Kamer stuurt stelt Plasterk op de hoogte te zijn van de signalen dat dat consumenten vaker afzien van een financieringsvoorbehoud of een bouwkundige keuring om op populaire locaties meer kans te maken op een woning. Doorgaans vindt de minister het verstandig om deze ontbindende voorbehouden in de koopovereenkomst op te nemen zolang de consument niet zeker weet of hij de woning kan financieren en niet zeker weet of de woning bouwkundig in orde is.
Wettelijke bedenktijd
“Er zijn ook situaties denkbaar waarin het niet opnemen van een financieringsvoorbehoud in de koopovereenkomst niet tot risico’s hoeft te leiden”, zo stelt Plasterk. “Zo kan een koper bijvoorbeeld een woning financieren met eigen geld, de mogelijkheid hebben om een familielening aan te gaan of een schenking krijgen voor de aankoop van een woning. Ook heeft de koper na het sluiten van de voorlopige koopovereenkomst drie dagen wettelijke bedenktijd, waarbinnen zonder opgaaf van reden van de koop kan worden afgezien, ook als er geen enkel voorbehoud is gemaakt. Het hangt dus van de individuele omstandigheden van de koper en de kwaliteit van de woning af, in hoeverre de consument een risico loopt bij een aankoop van een woning zonder voorbehoud van financiering of bouwkundige keuring.”
12% landelijk zonder voorbehoud
Plasterk stelt geen exacte cijfers te hebben over het aantal huizenkopers dat een huis aankoopt zonder voorbehoud van financiering of bouwkundige keuring. Wel verwijst hij naar een recente enquête onder NVM-makelaars waaruit blijkt dat in de tweede helft van 2016 op landelijk niveau 12% van de woningen in portefeuille verkocht is zonder financieringsvoorbehoud en 57% zonder voorbehoud van bouwtechnische keuring. Daarbij zijn er wel grote regionale verschillen te bestaan; in de regio Amsterdam wordt 45% van de woningen volgens NVM-makelaars verkocht zonder financieringsvoorbehoud. Ook komt uit de enquête het beeld naar voren dat het aantal aankopen waarbij geen ontbindende voorwaarden is opgenomen toeneemt.
Onder druk gezet
Plasterk onderstreept de mening van het Financieel Stabiliteitscomité dat de aankoop van een huis zonder financieringsvoorbehoud of een bouwkundige keuring kan bijdragen aan oververhitting op de huizenmarkt al draait hij redenatie om: “Oververhitting op de huizenmarkt zou kunnen leiden tot het afzien van een financieringsvoorbehoud bij de aankoop van een woning. Ik deel deze zorg van het FSC. In sommige regio’s stijgen de woningprijzen snel en staan woningen kort te koop. Hierdoor kunnen consumenten zich onder druk gezet voelen om zeer snel te beslissen en het financieringsvoorbehoud of de bouwkundige keuring achterwege te laten om in aanmerking te komen voor een woning.”
Contractvrijheid koper-verkoper
De minister wijst erop dat hij de brancheorganisaties NVM en VBO erop heeft gewezen een groot belang te hechten aan het voorlichten van consumenten over de risico’s bij het bieden zonder voorbehouden. “Dit betekent mijns inziens dat makelaars negatief zouden moeten adviseren ten aanzien van het afzien van dergelijke voorbehouden als dit tot risico’s voor de consument leidt.” Plasterk stelt evenwel dat het niet voor de hand ligt om de mate van contractvrijheid tussen kopers en verkopers in te perken via afspraken met brancheverenigingen. “Ik constateer echter dat er signalen zijn dat het aantal transacties zonder financieringsvoorbehoud of bouwtechnische keuring toeneemt. Dit kan betekenen dat de risico’s voor consumenten toenemen. (…) Het kabinet gaat daarom onderzoek verrichten naar de omvang van deze problematiek en zal aan de hand van de uitkomsten vervolgstappen overwegen.”